Duurzaamheid & Innovatie (D&I) blijft een belangrijk aandachtspunt in de (restauratie)bouw; een interview met Martijn Haitink van Dijkoraad
Onlangs hield Marjo van Gennip voor ons netwerk Duurzaamheid & Innovatie een interview met Martijn Haitink van Ingenieursbureau Dijkoraad. Het project ‘Geworteld Groningen’ van Creatief Lab (RCE), waaraan hij deelnam, heeft volgens Martijn geleid tot andere, creatievere oplossingen dan door alleen te kijken vanuit technisch persectief.
Dijkoraad
Dijkoraad is een raadgevend ingenieursbureau met vestigingen in Zwolle en Oldenzaal. De 15 werknemers richten zich op projecten op het gebied van energie, erfgoed en onderhoudsmanagement. Zij begeleiden verschillende bouwkundige en installatietechnische projecten. Martijn werkt bij Dijkoraad als bouwkundig adviseur en is vooral betrokken bij verduurzaming van erfgoedprojecten.
Geworteld Groningen en Creatief Lab 2021
Het project ‘Geworteld Groningen’, is een initiatief van het Creatief Lab, dat erfgoedeigenaren en geïnteresseerden inspireert met ideeën om Gronings erfgoed te laten bijdragen aan een fossielvrije en verbonden toekomst. Het is een multidisciplinair team dat bestaat uit artistieke, erfgoed- en technische specialisten. Zij zijn uitgedaagd om hun expertises te bundelen om zo tot duurzame inspiratievoorstellen te komen. Door de creatieve sector te koppelen aan de erfgoedsector streeft het Creatief Lab naar het creëren van toegevoegde waarde en nieuwe inzichten voor het verduurzamen van erfgoed in Groningen. Het project is mogelijk gemaakt door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Het Creatief lab bestaat uit een team van zes enthousiaste specialisten en een projectleider, afkomstig uit verschillende disciplines. Zij hebben een veldonderzoek gedaan op drie verschillende erfgoedlocaties in Wehe-den Hoorn en Loppersum. Zij hebben gezocht naar verhalen en solidariteit om samen te verduurzamen.
Veldonderzoek
In 2020 en 2021 heeft het Creatief Lab veldonderzoek verricht bij de Rijksmonumentale, voormalige lagere school Sint Ludgerus in Wehe-den Hoorn en drie historische woningen die deel uitmaken van het beschermd dorpsgezicht in Loppersum. Zij hebben opties in kaart gebracht om te verduurzamen in samenhang met versterking en restauratie. Zo zijn er inspiratievoorstellen gekomen voor elke erfgoedlocatie. Centraal stonden de wensen en ambities van de eigenaar.
Inspiratievoorbeelden
Voor het heden én in een toekomstbeeld voor 2041 zijn er tot nu toe drie zaken uitgelicht:
- Creatieve en technische oplossingen voor de woningen in Loppersum, waar versterking en verduurzaming samenkomen en de wensen van de eigenaar centraal staan. In Wehe-den Hoorn kwamen herbestemming, restauratie en verduurzaming samen.
- Het ontwikkelen van een routekaart naar aardgasvrije panden.
- De opbouw van een duurzame en veerkrachtige gemeenschap: een holistische benadering van het landschap, de natuur, het milieu en de beschikbare menselijke en natuurlijke hulpbronnen. Omgeving en gebouw zorgen samen voor harmonie in gebruikerswaarde, erfgoedwaarde en duurzaamheid.
Innovatie
Roulerende werkgroepen hebben elk een thema uitgediept, zoals duurzame opwekking van energie of het betrekken van omwonenden. Door samen te werken met uiteenlopende disciplines konden deze werkgroepen duurzame oplossingen ontwerpen die als onderlegger en inspiratie gaan dienen voor andere projecten. Verschillende oplossingen en materiaalkeuzes zijn in het definitieve ontwerp opgenomen, dat in de komende periode gerealiseerd zal worden. De innovatie is hier vooral de manier van werken. Het multidisciplinaire team benadert een project vooral vanuit het verhaal, dat bij het specifieke monument hoort; welke geschiedenis heeft het en hoe kunnen we dit inzetten?
De werkgroepen denken in eerste instantie niet vanuit technische mogelijkheden, maar vanuit een ander, breder perspectief. Bij één van de projecten (het museum) is vooral gekeken naar hoe de landbouw betrokken kan worden bij het maken van bijvoorbeeld nieuwe, circulaire, isolatiematerialen, maar ook naar mogelijke fietsroutes. “Het is soms lastig om niet meteen in oplossingen te denken”, geeft Martijn aan. ‘We hadden wel het geluk, dat de projectontwikkelaar ons veel ruimte bood, zodat we écht creatief konden zijn.”.
Wat zou je anderen willen meegeven, als zij zo’n soort project moeten uitvoeren?
“Kijk vooral buiten je eigen netwerk als je een project anders wilt aanpakken. Hierdoor krijg je nieuwe inzichten. Het is wel handig hiervoor een procesbegeleider aan te stellen” (Dat mag ook iemand van het team zijn).
“Ik heb geleerd breder te kijken en gezien, dat deze aanpak creativiteit bevordert en leidt tot andere oplossingen’. Verder heb ik geleerd dat te veel vasthouden aan je eigen ideeën steeds dezelfde aanpak en oplossing genereert.”
